Chấn thương sọ não là gì? Cách phân loại chấn thương sọ não

Chấn thương sọ não là nguyên nhân gây tử vong, gây nên đau khổ về tính mạng, vật chất lẫn tinh thần của người gặp tai nạn. Điều trị chấn thương sọ não khá phức tạp, đòi hỏi yếu tố chuyên môn, các thiết bị máy móc hiện đại và thời gian hồi phục chức năng lâu dài. Trong bài viết này, chúng ta cùng tìm hiểu chấn thương sọ não là gì và cách phân loại chấn thương sọ não nhé!

Chấn thương sọ não là hệ lụy nghiêm trọng sau tai nạn, là nguyên nhân gây tử vong cao. Người bị chấn thương sọ não phải chịu rất nhiều đau đớn cũng như chi phí chữa bệnh, gây nên sự tổn thất nghiêm trọng về tính mạng cũng như tiền bạc của bệnh nhân cũng như thân nhân. Vậy chấn thương sọ não là gì và phân biệt như thế nào, chúng ta hãy cùng tìm hiểu nhé!

Chấn thương sọ não là gì?

Chấn thương sọ não là loại chấn thương tác động mạnh mẽ quá mức bù chỉnh của não, gây rối loạn hàng loạt chức năng hoặc tổn thương thực thể ở não. Để đánh giá mức độ chấn thương sọ não, có hai loại được xác định là chấn thương sọ não hở và chấn thương sọ não kín. Ngoài ra còn nhiều cách phân loại khác như theo bản chất tổn thương não, vị trí tổn thương não…

Cách phân loại chấn thương sọ não

Đơn giản và hữu ích nhất đó là phân loại theo dạng thức tổn thương. Có 3 loại cơ bản: chấn động não, đụng giập não và máu tụ nội sọ.

• Chấn động não là tình trạng não bộ bị xê dịch, rung lắc quá mạnh do va đập dẫn đến những vi tổn thương. Thường ảnh hưởng đến tuần hoàn và dịch ngoại bào giữa các khoang tế bào thần kinh. Đây là thể bệnh nhẹ nhất và cần chăm sóc để bệnh nhân phục hồi.

Nếu các ngày sau đó, người bệnh có một trong các dấu hiệu sau đây thì cần đi viện ngay và tính tới khả năng nặng lên:

– Đau đầu tăng dần.

– Ý thức xấu dần.

– Nôn tăng dần.

• Đụng giập não là tình trạng tế bào não bị giập một phần. Các vùng này có tổ chức não bị phù nề, nhiều tế bào thần kinh rơi vào tình trạng nửa sống nửa chết. Thể bệnh này nặng hơn.
• Máu tụ nội sọ là thể bệnh nặng nhất. Bạn có thể nghe thấy bác sĩ nói chảy máu ngoài màng cứng, dưới màng cứng, trong não, trong não thất… thì tất cả đó đều ám chỉ tình trạng máu tụ nội sọ. Máu tụ nội sọ là thể bệnh nặng nhất, có thể gây tử vong ngay tức thì nếu ổ chảy máu quá nhiều và quá lớn.

Có những tổn thương gì ngay sau khi bị chấn thương sọ não?

• Bọc máu tụ nội sọ: Quan trọng bậc nhất là sự hình thành bọc máu tụ nội sọ do nhiều điểm hoại tử não hợp thành hoặc do đứt rách những động mạch lớn do chấn thương quá mạnh. Các khối máu tụ này có thể khu trú ở nhiều vùng của não. Tùy theo mức độ chấn thương, máu tụ có thể tập trung ở dưới màng cứng, trong não, trong não thất, dưới lều tiểu não. Trong đó, máu tụ trong não thất là một hậu quả nặng nề của chấn thương sọ não. Khi bị vỡ, đứt các mạch máu lớn, máu tràn vào các não thất đến mức nặng là “lụt não thất” cũng thường xảy ra trong trường hợp xuất huyết não trong đột quỵ mạch máu não.
• Phù não: Có hai loại phù não là phù não do căn nguyên mạch và do nhiễm độc tế bào. Trong các hậu quả của chấn thương sọ não, phù não là biến chứng phổ biến nhất và nguy hại nhất, đe dọa tính mạng nạn nhân.
• Thoát vị não: Trường hợp phù não nặng sẽ gây nên thoát vị não. Phù não chèn ép quá mạnh gây nên tình trạng một phần của não bị đẩy ra, chui vào các khoang, khe, lỗ hở, đặc biệt nguy hiểm nhất là thể thoát vị não tại lỗ lớn của xương chẩm gây chèn ép hành tủy, nơi có “nút sống” là trung tâm chi phối hô hấp và tim mạch. Do đó, thoát vị não lỗ chẩm là một nguy cơ tử vong trong giây phút nếu không được phát hiện sớm và xử trí tại chỗ kịp thời.
• Hội chứng tăng áp lực nội sọ: Tất cả những biến chứng của chấn thương sọ não, trong đó có vai trò quan trọng của phù não đã dẫn đến hội chứng tăng áp lực nội sọ với ba triệu chứng chủ yếu:

– Đau đầu (cảm giác đau theo nhịp mạch đập, đau giật hay đau như nổ tung đầu. Đau với cường độ ngày càng tăng lên làm bệnh nhân kêu rên, la hét).

– Nôn mửa do tăng áp lực nội sọ chèn ép các nhân dây thần kinh sọ não.

– Phù đĩa thị hay phù gai thị.

• Thiếu máu não: Tại vùng thiếu máu não sẽ phát sinh những “ổ thiếu máu” kể cả trong trường hợp thiếu máu não không do chấn thương (thiếu máu não tạm thời hoặc vĩnh viễn, nhồi máu não…). Ở thiếu máu não sẽ hình thành ba vùng:

– Vùng thiếu máu não quá mức sẽ xuất hiện vùng não hoại tử, không hồi phục.

– Vùng bán ảnh là vùng nhu mô não cũng bị thiếu máu tương đối nặng nhưng chưa đến mức hoàn toàn bị hủy hoại, vẫn còn khả năng hồi phục.

– Vùng não nguyên lành, vùng này có ý nghĩa rất quan trọng, nhất là vùng gần mạng lưới động mạch, có nhiều khả năng nhận và chuyển tiếp máu “ứng cứu” cho tế bào não tại vùng bán ảnh.

Làm gì khi bị chấn thương sọ não do tai nạn?

Ngay sau khi bị chấn thương sọ não, nạn nhân cần phải được cấp cứu kịp thời ở cơ sở y tế gần nhất để xử trí ban đầu, sau đó sẽ đưa đến chuyên khoa phẫu thuật thần kinh.

Trong thời gian nằm viện, nạn nhân phải chịu đựng đau đớn tới mức thảm hại và phải chịu chi phí rất tốn kém. Đó là chưa kể đến để hạn chế mức độ tàn phế do di chứng tồn tại, bệnh nhân phải trải qua một quá trình điều trị phục hồi chức năng lâu dài nữa. Do vậy, để phòng tránh chấn thương sọ não không còn cách nào khác là mọi người phải thực hiện an toàn giao thông đồng thời thực hiện an toàn lao động. Trên đây là bài viết về chấn thương sọ não là gì, cách phân loại chấn thương sọ não, hi vọng bài viết sẽ giúp ích và cung cấp những kiến thức cần thiết cho bạn.

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.