Addison (suy tuyến thượng thận nguyên phát): Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Tổng quan bệnh Addison (suy tuyến thượng thận nguyên phát)

Bệnh addison là bệnh gì?

Bệnh Addison (còn có tên suy tuyến thượng thận nguyên phát) là một dạng rối loạn xảy ra khi tuyến thượng thận hoạt động không hiệu quả và sản xuất không đủ lượng hormone cần thiết.

Trong cơ thể con người, có hai tuyến thượng thận nhỏ nằm trên đỉnh thận, có tác dụng sản sinh ra hormone cortisol và aldosterone. Khi mắc bệnh suy tuyến thượng thận nguyên phát là lúc tuyến thượng thận sản xuất rất ít cortisol và aldosterone dẫn đến tình trạng muối và nước của cơ thể sẽ bị đào thải ra bên ngoài thông qua nước tiểu, khiến huyết áp giảm xuống rất thấp. Đồng thời, lượng kali tăng nhanh đến mức nguy hiểm.

Nguyên nhân bệnh Addison (suy tuyến thượng thận nguyên phát)

Nguyên nhân chính gây ra bệnh Addison là do tuyến thượng thận hoạt động không hiệu quả. Những tuyến nằm ngay sau vùng thận có tác dụng sản xuất hormone để duy trì hoạt động của các cơ quan và các mô trong cơ thể. Khi tuyến thượng thận bị tổn thương, lượng hormon cortisol và aldosterone sản xuất ra sẽ suy giảm.

Các nguyên nhân gây ra tổn thương tuyến thượng thận nguyên phát bao gồm:

• Hệ miễn dịch tấn công các tuyến thượng thận do nhận “nhầm” đây là những tuyến gây nguy hại cho cơ thể.
• Do các bệnh nhiễm trùng như lao, HIV hoặc các bệnh nhiễm nấm.
• Nguyên nhân từ các khối u hoặc xuất huyết ở tuyến thượng thận.

Triệu chứng bệnh Addison (suy tuyến thượng thận nguyên phát)

Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe mỗi người mà bệnh nhân bị bệnh suy tuyến thượng thận nguyên phát có các dấu hiệu và triệu chứng bệnh khác nhau.

• Một số trường hợp, có thể cảm thấy cơ thể trở nên yếu ớt, mệt mỏi hoặc khó chịu ở dạ dày; có thể kèm theo các triệu chứng khác cũng có thể bao gồm sụt cân, biếng ăn, huyết áp thấp, trầm cảm, có sự biến đổi ở tóc và da.
• Cũng có một số trường hợp bị sạm da ở vùng khớp ngón tay, đầu gối, khuỷu tay, ngón chân hoặc môi, đôi khi có thể xuất hiện nếp nhăn ở lòng bàn tay và niêm mạc.
• Đối với những trường hợp suy thượng thận xuất hiện đột ngột do căng thẳng, ví dụ như trong quá trình phẫu thuật, bị chấn thương hoặc bệnh tật. Các triệu chứng có thể xuất hiện như: buồn nôn nặng, nôn mửa, tiêu chảy, huyết áp giảm xuống quá thấp, đau nhức ở cẳng chân hoặc dạ dày và hôn mê.
• Có thể liệt kê những dấu hiệu và triệu chứng cơ bản của bệnh Addison, như sau: Sạm da, da tối màu hơn; cảm thấy rất mệt mỏi; sụt cân; gặp các vấn đề về đường tiêu hóa như buồn nôn, nôn mửa và đau bụng; chóng mặt hoặc ngất xỉu; đau cơ hay khớp.

Đường lây truyền bệnh Addison (suy tuyến thượng thận nguyên phát)

Bệnh Addison là bệnh không lây truyền từ người này sang người khác.

Đối tượng nguy cơ bệnh Addison (suy tuyến thượng thận nguyên phát)

Bệnh Addison có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi cũng như bất kỳ giới tính nào. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, suy thượng thận thường thường xuất hiện nhiều hơn ở nữ giới ở độ tuổi từ 30 đến 50.

Có các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh suy tuyến thượng thận nguyên phát như:

• Bệnh nhân bị bệnh ung thư.
• Đang dùng thuốc làm loãng máu.
• Bệnh nhân bị bệnh nhiễm khuẩn kinh niên như bệnh lao.
• Đã từng có tiền sử phẫu thuật loại bỏ bất kỳ phần nào của tuyến thượng thận.
• Đã từng mắc các bệnh tự miễn, như bệnh tiểu đường tuýp 1 hoặc bệnh Grave.

Phòng ngừa bệnh Addison (suy tuyến thượng thận nguyên phát)

Để phòng ngừa bệnh addison, có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Không hút thuốc và làm dụng chất có cồn.
• Duy trì chế độ sinh hoạt khoa học, tập luyện thể dục hàng ngày.
• Không tự ý sử dụng thuốc khi không có chỉ dẫn của bác sĩ.

Các biện pháp chẩn đoán bệnh Addison (suy tuyến thượng thận nguyên phát)

Để chẩn đoán bệnh Addison, bác sĩ sẽ lựa chọn một số phương pháp như: xét nghiệm máu và nước tiểu, sau đó đo lường nồng độ hormone của tuyến thượng thận. Ngoài ra cũng có thể cần thực hiện chụp X-quang và chụp CT ở tuyến thượng thận.

Bên cạnh đó, dựa vào tiền sử bệnh lý, các dấu hiệu và triệu chứng bệnh cũng có thể xác định được khả năng bị bệnh Addison.

Các biện pháp điều trị bệnh Addison (suy tuyến thượng thận nguyên phát)

Tùy thuộc vào tình trạng bệnh và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng mà có phương pháp điều trị bệnh khác nhau. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, sử dụng corticosteroid là phương pháp được sử dụng nhiều nhất. Thuốc corticosteroid có thể giúp kiểm soát các triệu chứng.

Bên cạnh những phương pháp điều trị bệnh Addison theo chỉ dẫn của bác sĩ cần thực hiện và duy trì các thói quen và lối sống để có thể kiểm soát được mức độ của bệnh như: 

• Tái khám đúng định kỳ.
• Duy trì uống thuốc theo sự hướng dẫn của bác sĩ.
• Tham khảo ý kiến tư vấn của bác sĩ trước và sau khi phẫu thuật.
• Giữ tinh thần luôn thoải mái.
• Có lối sống lành mạnh và chế độ dinh dưỡng cân bằng hợp lý.
• Tập thể dục nhưng không quá sức.

Nguồn: Vinmec