Cơ thể người, Kiến thức, Sức khỏe
Endorphin
1. Endorphin là gì?
Endorphin (là từ viết tắt của endogenous morphine, có nghĩa là “morphin nội sinh”) là hormone peptide và các neuropeptide opioid nội sinh có ở người và động vật khác.
Thuật ngữ “endorphin” bao gồm hai phần: endo- và –orphin, đây là những dạng ngắn, viết tắt của các từ nội sinh và morphin,và có ý nghĩa là “một chất giống morphin và có nguồn gốc từ bên trong cơ thể”.
Endorphin đảm nhận chức năng chính là ức chế sự truyền tín hiệu đau; chúng cũng có thể tạo ra cảm giác rất giống với cảm giác do các opioid khác tạo là cảm giác hưng phấn.
Endorphin được sản xuất tự nhiên để đáp ứng với cơn đau. Hiện tượng này xảy ra ở cả Hệ thần kinh trung ương và Hệ thần kinh ngoại biên. Trong hệ thần kinh ngoại biên, endorphin, chủ yếu là-endorphin, được giải phóng từ tuyến yên và liên kết với các thụ thể. Sự gắn kết của hai thành phần này ức chế tín hiệu đau của các dây thần kinh ngoại biên bằng cách ngăn chặn chất dẫn truyền thần kinh P. Cơ chế trong hệ thần kinh trung ương tương tự nhưng hoạt động bằng cách chặn một chất dẫn truyền thần kinh khác. Khi endorphin liên kết với thụ thể, nó ức chế sự giải phóng chất dẫn truyền thần kinh gamma-aminobutyric acid (GABA), từ đó, làm tăng sản xuất và giải phóng dopamine, chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến khoái cảm.
2. Công dụng của Endorphin
Giúp vượt qua cơn nghiện: Những người bị nghiện thường bị thiếu hormon endorphins và khi kích thích làm giải phóng hormone endorphin này có thể giúp bạn thoát khỏi nghiện ngập.
Giảm stress, trầm cảm hoặc lo âu: . Endorphin cũng đã được xem là một cách để hỗ trợ điều trị chứng lo âu và trầm cảm, cùng với serotonin, dopamine và oxytocin, endorphins có khả năng trong việc thúc đẩy tâm trạng mạnh mẽ. Đã có rất nhiều nghiên cứu ở trạng thái hưng phấn được tạo ra sau khi giải phóng endorphin trong các trường hợp như cao, cực khoái và ăn thức ăn ngon miệng
Giúp ngủ ngon và chống mệt mỏi: Endorphins ảnh hưởng đến tâm trạng tổng thể, mức độ buồn ngủ và khả năng chịu đau – tất cả các thành phần quan trọng quy định đồng hồ sinh học. Đồng hồ sinh học giúp bạn nhận biết các chu kỳ thức vào ban ngày và ngủ vào ban đêm. Endorphins kết hợp với melatonin và dopamine chi phối giấc ngủ ngon và cảm giác sảng khoái khi thức dậy.
Tăng cường chức năng não bộ: Endorphins rất có lợi cho nhận thức, cũng như thúc đẩy sự sáng tạo và cảm hứng.
Ức chế cơn đau: Endorphin đóng vai trò chính trong phản ứng của cơ thể đối với việc ức chế cơn đau, và một loại peptit thần kinh liên quan đến kiểm soát cơn đau là beta-endorphin
Giúp bạn cảm thấy được kết nối với người khác: Nó giúp tăng sự đoàn kết, trung thực và chung thủy trong các mối quan hệ, thúc đẩy bạn phải tăng cường các kết nối cá nhân, tăng sự đồng cảm với người khác.
3. Những vấn đề cần lưu ý
Endorphin là một hormone vui vẻ, khi endorphin tiết ra có tác dụng rất tốt trong việc cải thiện tâm trạng, giúp hệ thống miễn dịch chống lại bệnh tật. Một số các có thể làm tăng tiết endorphin như:
Sản xuất endorphin cũng có thể được kích hoạt bởi nhiều hoạt động của con người. Tập thể dục nhịp điệu mạnh mẽ có thể kích thích giải phóng-endorphin.
Tiếng cười cũng có thể kích thích sản xuất endorphin; một nghiên cứu năm 2011 cho thấy những người tham dự tại một câu lạc bộ hài kịch cho thấy khả năng chống đau tăng lên.
Endorphin cũng được giải phóng trong các hoạt động khác nhau bao gồm
- Ăn thức ăn: một số thực phẩm làm cho cơ thể giải phóng nhiều Endorphin như ăn thức ăn cay nóng, khi lưỡi nhận thấy vị cay, não bộ sẽ hiểu rằng cơ thể đang bị đau đớn và lập tức giải phóng endorphin.
- Quan hệ tình dục: những khoảnh khắc gần gũi làm dịu cơ thể, giúp giảm căng thẳng, tinh thần nâng cao.
- Nghe nhạc: thư giãn bằng những bản nhạc yêu thích sẽ giúp tinh thần sảng khoáải và não bộ sẽ tăng tiết endorphin.
- Ăn sô cô la: có thể làm giảm huyết áp, giảm chứng viêm, giảm đau và giúp bảo vệ sức khỏe động mạnh
- Tình nguyện: Khi con người tự nguyện làm một việc tốt, hay cho đi giúp cho ta cảm thấy nhiều sự kích thích trong não bộ.
- Ngửi một số mùi hương như vani, oải hương giúp cải thiện tâm trạng và tăng tạo cảm xúc tích cực, giảm căng thẳng và cải thiện tình trạng mất ngủ, trầm cảm.
Nguồn: Vinmec
