Xạ trị 4d-vmat các ung thư tầng trên ổ bụng

1. Tổng quan về Xạ trị 4d-vmat các ung thư tầng trên ổ bụng

• Tên khoa học: Xạ trị 4d-Vmat các ung thư tầng trên ổ bụng
• Mô tả sơ bộ kỹ thuật :

Xạ trị 4d-vmat là phương pháp xạ trị kỹ thuật cao, sử dụng các tia bức xạ ion hóa (tia X, gama,…) hoặc các hạt năng lượng (electron, notron, proton,…) để tiêu diệt tế bào ung thư.  Máy gia tốc tuyến tính di chuyển xung quanh cơ thể bệnh nhân. Với liệu pháp này, bức xạ có thể đưa đến mọi góc độ, cho phép các bác sĩ tập trung vào khối u, đồng thời tránh các mô khỏe mạnh xung quanh.

Kỹ thuật này dùng để điều trị bệnh gì?

• Ung thư gan
• Ung thư dạ dày
• Ung thư tụy

2. Đối tượng chỉ định và chống chỉ định

Chỉ định:

• Các ung thư dạ dày, tụy, gan đã được thông qua chỉ định xạ trị tại Hội đồng đa chuyên khoa ung bướu.

Chống chỉ định:

• Bệnh nhân đã từng xạ trị vùng tầng trên ổ bụng, dưới lồng ngực < 5 năm. 
• Người bệnh có bệnh collagenosis, thể trạng yếu hoặc khả năng tuân thủ kém không đáp ứng yêu cầu cán bộ chuyên môn sau khi đã huấn luyện cách thở, cách hợp tác với nhân viên chuyên môn trong tiến hành thủ thuật.

3. Ưu điểm và nhược điểm của kỹ thuật

Ưu điểm:

• Tiêu diệt các tế bào ung thư trong cơ thể
• Thu nhỏ khối u trước khi phẫu thuật
• Giảm đau và kiểm soát các triệu chứng ung thư dạ dày, ung thư gan, mật, tụy tiến triển
• Thay thế phẫu thuật, thay thế nút mạch nếu bệnh nhân không đồng ý can thiệp phẫu thuật, kích thích tăng đáp ứng với điều trị miễn dịch.

Nhược điểm:

Chi phí thực hiện xạ trị cao.

4. Quy trình thực hiện

• Bước 1: Đặt người bệnh nằm ngửa, hai tay đưa lên qua đầu dùng bộ dụng cụ cố định ProLock, theo dõi nhịp thở bằng hệ thống đồng bộ hoá RPM.
• Bước 2: Đặt marker block, đánh giá biên độ thở, chu kỳ thở.
• Bước 3: Mô phỏng, thu thập dữ liệu hình ảnh cho lập kế hoạch
• Bước 4: Thiết kế các trường chiếu (beam design): (VMAT: 2 – 6 Arcs. Set beam dựa trên cửa sổ BEV (Beam- eye-View)).
• Bước 5: Thực hiện đặt người bệnh, dịch tâm, chụp EPID xác minh và chiếu xạ

5. Biểu hiện bình thường sau thực hiện kỹ thuật

• Tiêu chảy: Tia bức xạ có thể kích thích ruột non và gây ra tình trạng tiêu chảy. Khi gặp tình trạng này, người bệnh tuyệt đối không dùng thuốc trị tiêu chảy khi chưa có yêu cầu từ bác sĩ.
• Mệt mỏi: Là tác dụng phụ phổ biến do xạ trị gây ra. Tình trạng này có thể là hệ quả của các chất độc hại được tạo ra khi các tế bào ung thư bị phá vỡ. Hơn nữa, khi xạ trị cơ thể mất rất nhiều năng lượng, điều này khiến người bệnh luôn cảm thấy mệt mỏi.
• Phản ứng da: Da ở khu vực tiếp xúc với tia bức xạ sẽ có xu hướng khô, đỏ và thay đổi màu sắc (thường có màu sắc tối hơn vùng da thông thường). Các phản ứng trên da thường hình thành sau 2 tuần xạ trị và biến mất sau vài tuần. 
• Sút cân: Xạ trị khiến người bệnh mệt mỏi, những triệu chứng này khiến người bệnh không thể ăn uống đầy đủ và gây sút cân. 
• Rụng tóc: Tia bức xạ được sử dụng trong xạ trị có thể khiến người bệnh bị rụng tóc. Rụng tóc thường xuất hiện từ 2 – 3 tuần thực hiện xạ trị. Tóc sẽ mọc lại sau 3 – 6 tháng khi kết thúc xạ trị, tuy nhiên tóc có thể có màu sắc và cấu trúc khác tóc cũ.

6. Khi nào thì những biểu hiện sau thực hiện kỹ thuật là bất thường và cần tái khám ngay?

Thông báo ngay cho bác sĩ điều trị bất cứ khi nào có triệu chứng nôn, buồn nôn, đau bụng, rối loạn đại tiện sau khi kết thúc xạ trị.

Những loại máy móc/thiết bị cần có để thực hiện kỹ thuật này

• Hệ thống Xạ trị Clinac IX

7. Những điều cần lưu ý khi thực hiện kỹ thuật này

• Người bệnh cần được khám ít nhất 1 lần/tuần bởi BS xạ trị nhằm đánh giá độc tính cấp, đáp ứng sớm với điều trị. 
• Sau kết thúc xạ trị 1 tháng khám lại lần. Sau đó, khám định kỳ 3 tháng/lần trong 2 năm đầu tiên, khám 6 tháng/lần trong năm 3-5. Sau 5 năm khám định kỳ hàng năm.
• Chế độ dinh dưỡng lành mạnh sẽ giúp cơ thể chống lại bệnh tật và đối phó với những ảnh hưởng của tế bào ung thư, do đó hãy cố gắng ăn uống đầy đủ trong thời gian điều trị.

Nguồn: Vinmec