Y dược cổ truyền (YDCT) chăm sóc sức khỏe: Xu thế tất yếu

Y Dược Cổ Truyền (YDCT) nói chung và Đông dược nói riêng được sử dụng trong phòng bệnh và chữa bệnh đã có từ hàng ngàn năm và hiện vẫn không ngừng phát triển. Xu hướng sống thuận với thiên nhiên cũng như dùng các liệu pháp tự nhiên nhằm chăm sóc sức khỏe không chỉ ở các nước phương Đông mà người dân nhiều nước phương Tây cũng rất chuộng cách phòng và trị bệnh bằng Đông Y – Đông dược.

1. Mô hình bệnh tật thay đổi:

– Tổ chức Y tế Thế giới: Thế kỷ XXI mô hình bệnh tật có nhiều thay đổi, bệnh mạn tính không lây nhiễm (Noncommunicable diseases = NCDs), đang đe dọa tính mạng của con người và nền kinh tế của toàn cầu. Dự báo trong 20 năm tới, toàn thế giới sẽ mất đi 47.000 tỷ USD để trị các bệnh mạn tính không lây nhiễm. Tại các nước phát triển, tỷ lệ bệnh tim mạch, đột quỵ não có xu hướng giảm rõ rệt. Trong khi các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam, tỉ lệ bệnh không lây nhiễm ngày càng gia tăng đến mức báo động.

– Yếu tố góp phần tăng tỉ lệ bệnh không lây do: Ý thức phòng bệnh hạn chế, lối sống không hợp lý (45% dân số nam giới hút thuốc lá, 77% dân số uống rượu, dinh dưỡng không phù hợp, người thừa cân béo phì tăng, thực phẩm bẩn, thuốc trị bệnh kém chất lượng, ô nhiễm môi trường) nên các bệnh tăng huyết áp, thừa cân béo phì, đái tháo đường, đặc biệt bệnh ung bướu tăng hàng đầu trong khu vực, rối loạn tâm thần, bệnh đường hô hấp mạn tính…

– Người Việt Nam sử dụng muối cao gấp đôi so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (9,4gram/ngày). Người bệnh tim mạch, đái tháo đường, ung thư, tâm thần thường phát hiện muộn và chữa trị chưa triệt để.

2. Xu hướng y tế mới vì mục tiêu con người và sức khỏe:

– Xu hướng y tế của thế kỷ XXI là chăm sóc sức khỏe toàn diện, đặt vai trò tích cực của mỗi cá nhân trong mục tiêu “con người và sức khỏe”. Thế chủ động giữ gìn sức khỏe không thể đặt trong tay người khác, vì chính mình là “thầy thuốc tốt nhất”.
– Hướng đến xu thế tiến bộ là phòng bệnh tốt hơn trị bênh.
– Mỗi người cần thực hành phong cách sống khoa học, ăn uống đúng – hợp lý, vận động phù hợp với thể trạng, bảo vệ môi trường sống.
– Sử dụng Liệu pháp tự nhiên, trong đó ưu tiên lựa chọn dược liệu – bài thuốc hay, nhằm hạn chế bệnh tiến triển nặng và khó chữa trị.

3. Thế mạnh của YDCT:

– YDCT là liệu pháp chăm sóc sức khỏe “êm dịu”, không can thiệp, điều biến (modification) hệ miễn dịch, củng cố sức đề khạng.
– Phục hồi chức năng hoạt động các cơ quan trong cơ thể, phục hồi di chứng liệt do bệnh mạch máu hay chấn thương, giảm đau mạn tính, ổn định tâm – thần kịnh
– Hiệu quả rõ rệt với các bệnh mạn tính hoặc bệnh do virus…
– Ít phản ứng phụ, phù hợp với cơ địa người cao tuổi hoặc suy mòn do bệnh kéo dài.
– Theo Viện Dược liệu ghi nhận trên 5.000 loài thực vật và nấm, 408 loài động vật và 75 loại khoáng vật dùng làm thuốc. Có nhiều loài được xếp vào loại quý hiếm trên thế giới như: sâm Ngọc Linh, Tam thất, Bách hợp, Thông đỏ… trong đó, sâm Ngọc Linh là một trong những loại sâm có hàm lượng saponin nhất, cao hơn cả Sâm Châu Á được nghiên cứu.

4. Nhu cầu của cộng đồng:

– Theo WHO, đến 80% dân số ở các nước đang phát triển dựa vào thảo dược để chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Ở các nước phát triển, 1/4 số thuốc thống kê trong các toa thuốc đều có chứa hoạt chất thảo mộc. Ngày nay, việc tìm kiếm các hoạt chất tự nhiên có hoạt tính sinh học cao để làm thuốc là một xu thế rất được các nhà khoa học quan tâm.
– Hiện trên 63 tỉnh – thành đã có 58 bệnh viện YHCT (có 8 tỉnh chưa có bệnh viện YHCT, một số tỉnh thành có 2 bệnh viện).
– Thị trường tiêu thụ dược liệu và các sản phẩm từ dược liệu rất lớn. Cả nước có gần 7.000 cơ sở hành nghề YHCT; có 226 cơ sở sản xuất thuốc cổ truyền, trong đó 131 cơ sở sản xuất quy mô công nghiệp sử dụng trên 300 loại dược liệu khác nhau; 1.440 cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng với nhu cầu sử dụng dược liệu 20.000 tấn/năm. Nhu cầu sử dụng dược liệu ước tính khoảng 60-80 nghìn tấn/năm, trong đó phần lớn sử dụng cho sản xuất thuốc đông dược, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm (nguồn Thông Tấn Xã VN).

5. Xu thế sử dụng liệu pháp tự nhiên là tất yếu:

– Trên thế mạnh về nguồn tài nguyên dược liệu, người dân Việt Nam đã tích lũy được những kinh nghiệm lâu đời khi sử dụng các loại cây, con làm thuốc, góp phần hình thành nên một kho tàng tri thức to lớn mang bản sắc riêng của từng dân tộc, từng vùng miền.

 – Người nước ngoài du lịch hoặc làm việc tại Việt Nam rất ưa chuộng chăm sóc sức khỏe bằng liệu pháp tự nhiên.

– Hiện có nhiều doanh nghiệp tham gia, kết hợp các nhà khoa học và người nuôi trồng để luôn luôn có nguồn nguyên – dược liệu sử dụng làm thuốc chất lượng. Đặc biệt có nhiều cây thuốc – bài thuốc gia truyền có giá trị của đồng bào dân tộc ít người.

6. Lời kết: 

Phương châm “phòng bệnh tốt hơn chữa bệnh” và “chữa bệnh khi bệnh mới phát” luôn luôn đúng. Sử dụng liệu pháp chăm sóc sức khỏe từ tự nhiên được xem là xu hướng tiến bộ và được sự đồng thuận cao của nhiều chuyên gia y tế. Hãy cùng nhau hướng đến mục tiêu bảo tồn và phát triển nguồn cây – con làm thuốc chất lượng và tạo ra các dòng chế phẩm an toàn – hiệu quả, tiến đến tăng tuổi thọ, cải thiện tốt chất lượng cuộc sống.

Nguồn: Bs Trần Văn Năm