Test áp bì (Patch test) đặc hiệu với mỹ phẩm

1. Tổng quan về Test áp bì (Patch test) đặc hiệu với mỹ phẩm

Tên khoa học: Test áp bì (Patch test) đặc hiệu với mỹ phẩm

Mô tả sơ bộ kỹ thuật:

Test áp bì (xét nghiệm dị ứng bằng một tấm dán) là một phương pháp thử nghiệm được sử dụng để xác định liệu một chất cụ thể gây viêm dị ứng trên da của bệnh nhân. Bất kỳ cá nhân bị nghi ngờ bị viêm da tiếp xúc dị ứng (allergic contact dermatitis) hoặc atopic dermatitis cần thử nghiệm patch test.

Patch test giúp xác định những chất nào có thể gây ra phản ứng dị ứng kiểu trễ ở bệnh nhân và có thể xác định các chất gây dị ứng không được xác định bằng xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm skin prick. Nó có mục đích tạo ra một phản ứng dị ứng địa phương trên một khu vực nhỏ của lưng bệnh nhân, nơi các hóa chất pha loãng được nhúng vào.

Xét nghiệm này sử dụng các dị nguyên đã chế sẵn (mỹ phẩm) áp lên vùng da lành, mỗi dị nguyên một vị trí. Sau 48 giờ hoặc 96 giờ, nếu có dấu hiệu của dị ứng khi tiếp xúc với dị nguyên nào thì đó là nguyên nhân gây bệnh.

Các dị nguyên gây dị ứng cho da có ở trong thuốc, trong hoá mỹ phẩm như: xà phòng, chất tẩy rửa, dầu gội, sữa rửa mặt, sữa tắm, thuốc nhuộm, nước hoa, son phấn…và trong các ngành công nghiệp như: thuộc da, thuốc lá, cao su và các ngành công nghiệp khác.

Kỹ thuật này dùng để chẩn đoán bệnh gì?

• Hen phế quản
• Viêm da cơ địa

2. Đối tượng chỉ định và chống chỉ định

Chỉ định:

Hầu hết mọi người đều nên làm xét nghiệm này, bởi lẽ khi biết được mình thường bị dị ứng với dị nguyên nào, chúng ta sẽ có nhiều cơ hội hơn để bảo vệ chính làn da của mình. Đặc biệt, những người hay bị dị ứng mà chưa rõ nguyên nhân, những bệnh nhân bị viêm da cơ địa (chàm, sẩn ngứa, viêm da thần kinh… ); những người thường xuyên tiếp xúc với hoá mỹ phẩm như xà phòng, dầu gội, sữa tắm, sữa rửa mặt…, nhất là các chị em phụ nữ sử dụng nhiều mỹ phẩm, đồ trang sức; những người làm việc trong các ngành công nghiệp hoá chất nên làm Patch Test.

Chống chỉ định:

• Bệnh nhân đang có tình trạng dị ứng cấp tính
• Bệnh nhân đang có tổn thương vùng da định thử test
• Bệnh nhân đang dùng các thuốc kháng histamine hoặc corticoid bôi da có thể làm phản ứng bị âm tính
• Phụ nữ có thai
• Hen không kiểm soát

Ưu điểm:

Test lẩy da (Prick test) đặc hiệu với các dị nguyên hô hấp là phương pháp đơn giản, an toàn, nhanh chóng và chính xác. (được áp dụng rộng rãi ở các nước phát triển và một vài bệnh viện lớn của Việt Nam)

3. Quy trình thực hiện – Test áp bì (Patch test)

Bước 1:  Kiểm tra hồ sơ bệnh án

• Kiểm tra các thông tin về bệnh nhân, tiền sử dị ứng trước đó.
• Ghi chép phiếu theo dõi.

Bước 2:  Kiểm tra người bệnh

• Kiểm tra thông tin.
• Động viên người bệnh phối hợp.

Bước 3: Thực hiện kỹ thuật

• Vị trí thực hiện: phần trên lưng.
• Sát khuẩn vùng trên lưng, chờ khô cồn
• Dán miếng dán có chứa dị nguyên (mỹ phẩm) lên vùng trên lưng, mỗi dị nguyên một vị trí, cách nhau 3 – 4cm. Đánh dấu tên mỹ phẩm tại mỗi vị trí.
• Đọc kết quả: Sau 48 giờ hoặc 96 giờ, phản ứng được cho là âm tính khi không xuất hiện tổn thương, không thay đổi màu sắc da tại vị trí dán.
• Phản ứng dương tính yếu (+) khi xuất hiện những mảng màu hồng hoặc đỏ trên vùng da thử nghiệm, phản ứng dương tính mạnh (++ hoặc +++) khi xuất hiện những mụn nước hoặc vết loét. Nếu một đáp ứng miễn dịch nhìn thấy hình thành một vết đỏ, mày đay mụn nước hoặc vết loét thì có thể kết luận là bệnh nhân đó mẫn cảm với mỹ phẩm đã thử.
• Tư vấn và trả kết quả cho bệnh nhân.

4. Biểu hiện bình thường sau thực hiện kỹ thuật

• Xuất hiện mảng màu hồng hoặc đỏ trên vùng da thử nghiệm.
• Xuất hiện mụn nước hoặc vết loét.

=> Đây là những phản ứng đáp ứng miễn dịch, các hiện tượng sẽ tự hết mà không cần biện pháp can thiệp.

• Xuất hiện vết đỏ, mày đay.

5. Khi nào thì những biểu hiện sau thực hiện kỹ thuật là bất thường và cần tái khám ngay?

Có thể xảy ra sốc phản vệ sau thử cần chuẩn bị thuốc để cấp cứu

Những điều cần lưu ý khi thực hiện kỹ thuật này

Bệnh nhân đang dùng các thuốc kháng histamine hoặc corticoid bôi da có thể làm phản ứng bị âm tính

Nguồn: Vinmec