Hội chứng Dumping: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Tổng quan Hội chứng Dumping

Hội chứng Dumping là một tình trạng thường gặp sau khi phẫu thuật loại bỏ một phần hoặc toàn bộ dạ dày để điều trị giảm cân. Hội chứng Dumping còn được là hội chứng dạ dày rỗng nhanh chóng, nó xảy ra khi thức ăn, đặc biệt là đường, di chuyển từ dạ dày vào ruột non quá nhanh.

Hầu hết những người mắc hội chứng Dumping đều có các dấu hiệu và triệu chứng như đau quặn bụng và tiêu chảy, từ 10-30 phút sau khi ăn. Một số người có triệu chứng từ 1-3 giờ sau khi ăn, một số khác có thể bị sớm hơn hoặc muộn hơn.

Có thể ngăn ngừa hội chứng Dumping bằng cách thay đổi chế độ ăn uống sau khi phẫu thuật. Những thay đổi có thể bao gồm ăn các bữa ăn nhỏ hơn và hạn chế các loại thực phẩm có hàm lượng đường cao. Trong các trường hợp nghiêm trọng hơn của hội chứng Dumping, có thể cần uống thuốc hoặc phẫu thuật.

Nguyên nhân Hội chứng Dumping

Trong hội chứng Dumping, thực phẩm và nước trái cây từ dạ dày di chuyển xuống ruột non nhanh một cách bất thường và không kiểm soát được. Điều này thường liên quan đến sự thay đổi của dạ dày liên quan đến phẫu thuật, chẳng hạn như khi môn vị (dạ dày) đã bị cắt bỏ trong phẫu thuật.

Môn vị đóng vai trò như van đóng mở, làm rỗng dạ dày dần dần. Khi nó bị cắt bỏ, dạ dày tống thức ăn nhanh chóng vào ruột non. Các tác động xấu này được cho là gây ra bởi việc tiết các hormone tiêu hóa ở ruột non, cũng như insulin tiết ra để xử lý lượng đường (glucose).

Hội chứng Dumping có nguy hiểm không? Thực ra nếu chúng ta phát hiện muộn và không đi khám và gặp bác sĩ thì có thể xảy ra sau bất kỳ tác động nào lên dạ dày cũng như sau khi cắt bỏ thực quản. Phẫu thuật dạ dày để giảm cân là nguyên nhân phổ biến nhất hiện nay. Hội chứng tiến triển trong vòng vài tuần sau khi phẫu thuật, hoặc ngay sau khi quay trở lại chế độ ăn uống bình thường. Dạ dày càng bị cắt bỏ nhiều, càng nhiều khả năng làm tình trạng trở nên nghiêm trọng. Đôi khi trở thành một rối loạn mãn tính.

Triệu chứng Hội chứng Dumping

Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng Dumping thường xảy ra ngay sau khi ăn, đặc biệt là bữa ăn với thức ăn chứa nhiều đường (sucrose) hoặc đường trái cây (fructose). Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng này có thể: Buồn nôn, nôn mửa, đau quặn bụng, tiêu chảy, đỏ bừng mặt, chóng mặt, kém minh mẫn, nhịp tim nhanh.

Các dấu hiệu và triệu chứng muộn của hội chứng Dumping xảy ra 1-3 giờ sau khi ăn do cơ thể giải phóng một lượng lớn insulin để hấp thụ số lượng lớn các loại đường có trong ruột non sau một bữa ăn có nhiều đường. Kết quả là lượng đường trong máu thấp.

Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng Dumping muộn có thể bao gồm:Đổ mồ hôi, đói, mệt mỏi, chóng mặt, choáng váng, yếu, nhịp tim nhanh.

Một số người có cả các dấu hiệu và triệu chứng sớm và muộn. Một số khác phát triển hội chứng Dumping sau vài năm phẫu thuật.

Đối tượng nguy cơ Hội chứng Dumping

Chứng bệnh này thường gặp ở cả hai giới, gặp ở những người ngay sau khi phẫu thuật dạ dày.

Phòng ngừa Hội chứng Dumping

Chế độ sinh hoạt và các biện pháp khắc phục tại nhà sau có thể giúp  đối phó với hội chứng Dumping, nên chăm sóc hội chứng Dumping cho những bệnh nhân bị mắc hội chứng này một cách cẩn thận , tỷ mỉ để phục hồi bệnh một cách hiệu quả, tránh các biến chứng xảy ra:

• Có các bữa ăn nhỏ hơn. Hãy thử ăn 5 hoặc 6 bữa ăn nhỏ một ngày thay vì ba bữa ăn chính.
• Tránh uống trong khi ăn. Chỉ nên uống nước giữa các bữa ăn và tránh uống nước 30 phút trước khi ăn và 30 phút sau khi ăn.
• Thay đổi chế độ ăn uống: Nên ăn nhiều protein hơn có trong thịt, bơ đậu phộng kem, cá và các dạng tinh bột phức hợp như bột yến mạch và các loại thực phẩm ngũ cốc khác có nhiều chất xơ. Cũng nên hạn chế các loại thực phẩm giàu đường như kẹo, đường, siro, nước ngọt và nước ép trái cây. Đường tự nhiên trong các sản phẩm sữa (lactose) có thể làm nghiêm trọng hơn các triệu chứng. Hãy thử lượng nhỏ thức ăn lúc đầu hoặc bỏ chúng nếu nghĩ rằng chúng gây ra vấn đề. Có thể cần gặp một chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn thêm về những gì cần ăn.
• Nên nhai kỹ thức ăn trước khi nuốt để tốt cho việc tiêu hóa thức ăn.
• Ngồi thẳng sau khi ăn. Không nên nằm trong 30-60 phút sau khi ăn.
• Tăng lượng chất xơ. Các chất xơ như psyllium, guar gum và pectin trong thực phẩm hoặc chất bổ sung có thể làm chậm sự hấp thụ tinh bột trong ruột non.
• Thảo luận ý kiến bác sĩ về việc uống rượu.
• Cung cấp đủ vitamin, chất sắt và canxi cho cơ thể. Những chất này đôi khi có thể bị cạn kiệt sau phẫu thuật dạ dày. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về việc uống các chất bổ sung nếu cần.

Các biện pháp chẩn đoán Hội chứng Dumping

Một số phương pháp sau đây để xác định xem có hội chứng Dumping hay không:

• Bệnh sử của bệnh nhân và đánh giá. Bác sĩ thường có thể chẩn đoán hội chứng Dumping bằng cách thu thập các triệu chứng của bệnh nhân, đặc biệt nếu đã phẫu thuật dạ dày cùng với đánh giá các dấu hiệu và triệu chứng.
• Xét nghiệm đường huyết. Do lượng đường trong máu thấp đôi khi liên quan đến hội chứng Dumping, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân xét nghiệm (kiểm tra dung nạp đường bằng đường uống) để đo lượng đường trong máu vào thời điểm cao nhất của các triệu chứng và giúp xác định chẩn đoán.
• Chụp rửa dạ dày. Một chất phóng xạ được thêm vào thức ăn để đo lượng thức ăn di chuyển nhanh chóng qua dạ dày.

Các biện pháp điều trị Hội chứng Dumping

Điều trị nội khoa: Mục đích của điều trị nội khoa đó là làm giảm thiểu tỉ lệ mắc bệnh và giảm thiểu các biến chứng có thể mắc phải. Có thể dùng một số loại thuốc như:

• Thuốc giảm glucose huyết: Loại thuốc này có tác dụng ở giai đoạn muộn.
• Thuốc Acarbose có tác dụng làm giảm đường huyết với cơ chế hấp thu Glucose ở đường tiêu hóa. Giảm tỉ lệ tăng đường huyết sau ăn.

Điều trị phẫu thuật:

• Đối với những trường hợp mắc bệnh nặng, có thể áp dụng phương pháp điều trị phẫu thuật.
• Tái cấu trúc dạ dày với mục đích là làm chậm tháo rỗng dạ dày. Với phương pháp làm hẹp lỗ nối dạ dày – hỗng tràng.
• Chuyển dạng phẫu thuật: Giúp khôi phục quá trình lưu thông sinh lý của thức ăn từ dạ dày mà không có nguy cơ gây tắc đường ra của dạ dày.
• Tạo hình môn vị: Tạo sẹo và khâu dọc suốt chiều dài môn vị.

Nguồn: Vinmec