Song thị: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Tổng quan bệnh Song thị

Khi mở mắt ra và nhìn thấy một hình ảnh rõ ràng và duy nhất, mọi người có thể coi đó là điều hiển nhiên. Nhưng nó là kết quả của một quá trình phức tạp đòi hỏi nhiều phần trong thị lực của bạn phải phối hợp nhịp nhàng.

Bệnh song thị có thể xảy ra với một mắt hoặc cả hai. Nếu nó ở một mắt và mắt kia nhắm lại, nó sẽ ít đáng lo ngại hơn, nhưng vẫn nghiêm trọng. Nhưng nếu nó xảy ra khi cả hai mắt thì đó có thể dấu hiệu của một rối loạn lớn. Song thị xảy ra khi một người nhìn thấy hình ảnh đôi trong bình thường chỉ có một hình ảnh. Hai hình ảnh có thể nằm cạnh nhau, chồng lên nhau hoặc cả hai. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng, khả năng di chuyển và khả năng đọc.

Phương pháp điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân và loại, nhưng chúng bao gồm các bài tập mắt, kính được thiết kế đặc biệt và phẫu thuật.

Bài viết này sẽ xem xét các nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị nhìn đôi.

Nguyên nhân bệnh Song thị

Tổn thương các cơ mắt hoặc các dây thần kinh điều khiển chuyển động của mắt có thể tạo ra hình ảnh đôi. Đôi mắt phải phối hợp với nhau để tạo độ sâu trường ảnh. Một số bệnh có thể làm suy yếu các cơ mắt và tạo ra tầm nhìn đôi.

Nguyên nhân gây bệnh song thị 2 mắt

Một nguyên nhân phổ biến của tầm nhìn hai mắt là lác mắt hoặc lé mắt. Điều này xảy ra khi mắt không thẳng hàng. Lác mắt tương đối phổ biến ở trẻ em, tuy nhiên,  không phải lúc nào cũng dẫn đến song thị. Lác mắt làm cho mắt nhìn theo các hướng khác nhau nguyên nhân do các cơ mắt bị ảnh hưởng như:

• Bị tê liệt hoặc yếu.
• Hạn chế cử động mắt.
• Cử động quá mạnh hoặc quá tích cực.
• Bất thường ở các dây thần kinh kiểm soát các cơ mắt.

Các điều kiện khác có thể gây ra tầm nhìn đôi bao gồm:

• Rối loạn chức năng tuyến giáp: Tuyến giáp nằm ở cổ và sản xuất một loại hormone gọi là thyroxine. Thay đổi chức năng tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến các cơ bên ngoài kiểm soát mắt. Điều này bao gồm bệnh nhãn khoa của bệnh Basedow, trong đó mắt có thể lồi ra vì mỡ và mô tích tụ phía sau mắt.
• Đột quỵ hoặc cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA): Khi bị  đột quỵ, máu không đến được não do tắc nghẽn trong mạch máu. Điều này có thể ảnh hưởng đến các mạch máu cung cấp cho não hoặc dây thần kinh kiểm soát cơ mắt và gây ra song thị.
• Chứng phình động mạch: Chứng phình động mạch là một chỗ phình ra trong mạch máu. Điều này có thể gây áp lực lên dây thần kinh của cơ mắt.
• Thiếu khả năng hội tụ (Convergence insufficiency): Trong tình trạng này, hai mắt không hoạt động chính xác với nhau. Nguyên nhân chưa được biết, nhưng nó được cho là do các cơ kiểm soát mắt mất khả năng duy trì tiếp xúc bằng mắt khi nhìn vật ở gần.
• Bệnh tiểu đường: Điều này có thể ảnh hưởng đến các mạch máu cung cấp võng mạc ở phía sau mắt. Nó cũng có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh kiểm soát các cơ mắt.
• Bệnh nhược cơ (Myasthenia gravis). Điều này có thể gây ra yếu cơ, bao gồm cả cơ mắt.
• Khối u não và ung thư. Khối u phía sau mắt có thể cản trở chuyển động tự do hoặc làm hỏng dây thần kinh thị giác.
• Bệnh đa xơ cứng là bệnh ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh trung ương, bao gồm các dây thần kinh trong mắt.
• Mắt thâm. Chấn thương có thể khiến máu và chất lỏng tích tụ quanh mắt. Điều này có thể gây áp lực lên mắt hoặc các cơ và dây thần kinh xung quanh nó.
• Chấn thương đầu: Tổn thương vật lý cho não, dây thần kinh, cơ hoặc hốc mắt có thể hạn chế chuyển động của mắt và cơ mắt.

Nguyên nhân song thị một mắt:

Song thị một mắt ít phổ biến hơn song thị hai mắt. Các nguyên nhân sau đây có thể gây ra song thị ở một mắt:

• Đục thủy tinh thể là một nguyên nhân có thể của song thị ở một mắt.
• Loạn thị.
• Khô mắt: Mắt không tiết đủ nước mắt hoặc khô quá nhanh.
• Bệnh giác mạc chóp (Keratoconus). Đây là tình trạng thoái hóa của mắt khiến giác mạc trở nên mỏng và hình nón.
• Bất thường võng mạc. Trong thoái hóa điểm vàng, ví dụ, trung tâm của tầm nhìn của một cá nhân dần biến mất và đôi khi có sưng có thể gây ra nhìn đôi ở một mắt.

Song thị tạm thời

• Song thị có khi tạm thời trong trường hợp nhiễm độc rượu, thuốc benzodiazepin, opioid hoặc một số loại thuốc điều trị co giật và động kinh đôi khi gây ra điều này. Chấn thương đầu, chẳng hạn như chấn động não, cũng có thể gây ra song thị tạm thời.
• Đặc biệt mệt mỏi hoặc có đôi mắt căng thẳng có thể triệu chứng song thị, nếu thị lực không trở lại bình thường, người bệnh hãy đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt.

Triệu chứng bệnh Song thị

Song thị có thể xảy ra mà không có triệu chứng nào khác. Tùy thuộc vào nguyên nhân, thì song thị có các triệu chứng như sau:

• Nhìn thấy hai hình ảnh thay vì một.
• Đau khi bạn di chuyển mắt.
• Đau quanh mắt, như thái dương hoặc lông mày.
• Đau đầu.
• Buồn nôn.
• Điểm yếu trong mắt bạn hoặc bất cứ nơi nào khác.
• Sụp mí mắt.

Đường lây truyền bệnh Song thị

Bệnh song thị không phải là bệnh truyền nhiễm, do đó, không có khả năng lây truyền bệnh song thị từ người bệnh sang người khỏe mạnh.

Đối tượng nguy cơ bệnh Song thị

• Người bệnh tiểu đường.
• Người bị chấn thương sọ não.
• Mắt khô.
• Đục thủy tinh thể.
• Rối loạn chức năng tuyến giáp.
• Đột quỵ hoặc cơn thiếu máu não thoáng qua.
• Khối u não và ung thư.
• Bệnh nhược cơ.

Phòng ngừa bệnh Song thị

Ngăn ngừa song thị phụ thuộc vào việc ngăn ngừa các nguyên nhân cơ bản của gây tổn thương tầm nhìn. Dưới đây là một vài mẹo để giữ cho đôi mắt khỏe mạnh:

• Kiểm soát bệnh tiểu đường – Bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường nên tuân theo kế hoạch điều trị thì có nguy cơ mắc bệnh nhìn đôi thấp. Ngoài ra, vì bệnh tiểu đường type II có thể n do lối sống, những người ăn chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh, tập thể dục nhiều và duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh sẽ ít mắc bệnh tiểu đường và từ đó sẽ phòng được bệnh song thị.
• Ngăn ngừa sự phát triển của đục thủy tinh thể – Giữ cho đôi mắt khỏe mạnh và tránh đục thủy tinh thể bằng cách đeo kính râm, không hút thuốc và có chế độ ăn uống lành mạnh.
• Làm dịu mắt khô – Giữ cho đôi mắt được làm ẩm tốt có thể giúp ngăn ngừa tầm nhìn đôi. Ngoài ra, hãy cố gắng giảm thiểu căng thẳng mắt do sử dụng máy tính kéo dài có thể dẫn đến khô mắt.
• Bảo vệ chấn thương đầu – Ngăn ngừa chấn thương đầu bằng cách thắt dây an toàn trong xe, đội mũ bảo hiểm khi đi xe đạp hoặc xe máy, đội mũ và kính phù hợp khi sử dụng máy móc lớn và chơi thể thao.

Các biện pháp chẩn đoán bệnh Song thị

Mới bị song thị hoặc không rõ nguyên nhân đều cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Với rất nhiều nguyên nhân tiềm năng, điều quan trọng là khám sớm. Bác sĩ có thể sẽ sử dụng nhiều phương pháp để tìm hiểu những gì gây ra song thị của người bệnh từ xét nghiệm máu, khám thực thể và chẩn đoán hình ảnh như chụp cắt lớp điện toán (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI).

Một trong những công cụ hiệu quả nhất cho bác sĩ là thông tin do chính người bệnh cung cấp. Hãy suy nghĩ về những câu hỏi này trước khi gặp bác sĩ như:

• Song thị bắt đầu khi nào?
• Người bệnh có đánh vào đầu, ngã, hay bất tỉnh?
• Có bị tai nạn xe hơi?
• Song thị có tệ hơn vào cuối ngày hay khi mệt mỏi?
• Người bệnh có bất kỳ triệu chứng khác ngoài song thị?
• Người bệnh có xu hướng nghiêng đầu sang một bên?
• Song thị ở hai hay một mắt?

Bây giờ, hãy tập trung vào thứ gì đó cố định trong tầm nhìn của người bệnh như cửa sổ hoặc cái cây.

• Là có 1 hay hai vật và hai vật có chồng lên nhau không? Cái nào cao hơn hay thấp hơn?
• Cả hai hình ảnh rõ ràng nhưng không thẳng hàng? Hoặc một vật mờ, một vật rõ?
• Che một mắt, sau đó chuyển sang mắt còn lại. Có vấn đề gì khi che một trong hai mắt lại?
• Hình dung tầm nhìn của người bệnh là một mặt đồng hồ. Người bệnh di chuyển mắt xung quanh đồng hồ. Tầm nhìn người bệnh tệ nhất ở giờ nào của đồng hồ? Và có vị trí nào tốt hơn?
• Nghiêng đầu sang phải, rồi sang trái. Có bất kỳ vị trí nào trong số này cải thiện thị lực của bạn hoặc làm cho nó tồi tệ hơn?

Các biện pháp điều trị bệnh Song thị

Bước quan trọng nhất là xác định và điều trị nguyên nhân gốc rễ. Nếu cơ mắt yếu hoặc nếu cơ mắt bị chèn ép do chấn thương thì phẫu thuật có thể hiệu quả. Ngoài ra, người bệnh có thể được điều trị bằng cách:

• Sử dụng thuốc có thể điều trị nhược cơ.
• Phẫu thuật hoặc thuốc điều trị cho bệnh Basedow.
• Thuốc và insulin có thể kiểm soát lượng đường trong máu trong bệnh tiểu đường.
• Nếu tầm nhìn đôi không thể đảo ngược, điều trị có thể giúp người bệnh sống với nó. Kính mắt đặc biệt, như miếng dán mắt hoặc kính lăng kính, có thể làm giảm triệu chứng của song thị.

Nguồn: Vinmec