Uốn ván tác hại khôn lường – Cảnh giác từ những vết thương siêu nhỏ

Nhiều người thường nghĩ rằng uốn ván không nguy hiểm nhưng thực ra uốn ván tác hại khôn lường ngay từ những vết thương nhỏ nhất.

Biểu hiện lâm sàng của bệnh uốn ván

Uốn ván là căn bệnh nhiễm trùng cấp tính, bệnh đe dọa trực tiếp đến tính mạng con người do ngoại độc tố của trực khuẩn uốn ván (Clostridium tetani) gây ra. Uốn ván tác hại khôn lường. Loại trực khuẩn này có trong đất, phân gia súc, gia cầm, dụng cụ phẫu thuật không được tiệt trùng kĩ… Chúng sẽ xâm nhập vào cơ thể người thông qua các vết thương hở. Sau đó giải phóng ngoại độc tố vào trong máu, đồng thời tấn công các bản vận động thần kinh, cơ; khiến người bệnh trở nên đơ cứng toàn thân và xuất hiện thêm biểu hiện co giật.

Bệnh uốn ván thường khởi phát sau chấn thương trung bình từ 3 – 7 ngày. Có khoảng 15% bệnh nhân có những biểu hiện lâm sàng sau 3 ngày nhiễm khuẩn uốn ván và 10% sau 14 ngày mới có biểu hiện đầu tiên. Trong đó, uốn ván toàn thân là thể thường gặp nhất. Dấu hiệu điển hình là căng cơ và co giật.

Uốn ván tác hại  đầu tiên kể đến là lúc đầu, bệnh nhân sẽ có cảm giác cứng hàm, khó nhai và khó nuốt, hay bị đau các cơ vai, cơ cổ. Tiếp theo đó là bắt đầu co cứng toàn thân, đặc biệt là ở vùng lưng, bụng. Một số bệnh nhân sẽ có biểu hiện xanh, tím toàn thân, bị đe dọa ngừng thở. Tình trạng này có thể lặp đi lặp lại nhiều lần.

Ở mức độ nhẹ, bệnh nhân nhiễm khuẩn uốn ván chỉ bị co cứng một vài bộ phận và rất ít khi bị co giật. Ở thể vừa thì bệnh nhân cứng hàm, khó nuốt. Còn ở mức độ nặng và nguy kịch thì người bệnh cứng toàn thân, bị co giật, có thể bị sốt cao và chướng bụng nên dẫn tới ăn uống kém.

Nếu đối tượng bị nhiễm khuẩn uốn ván là trẻ sơ sinh thì các bé sẽ có biểu hiện sau khoảng 2 tuần mắc bệnh. Trẻ bỏ bú, hay quấy khóc, cứng cơ và có xuất hiện tình trạng co giật. Nếu không được điều trị kịp thời, tính mạng của trẻ sẽ bị đe dọa.

Uốn ván tác hại gì? Điều trị và phòng ngừa bệnh uốn ván

Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp (Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương Hà Nội) cho biết, bệnh nhân uốn ván cần được chăm sóc trong một căn phòng yên tĩnh để các bác sĩ tiện theo dõi tim, phổi, đồng thời hạn chế mọi sự kích thích. Trước tiên, người bệnh sẽ được sử dụng thuốc kháng độc tố uốn ván. Loại thuốc này có tác dụng vô hiệu hóa những độc tố đang tồn tại trong máu cũng như ở tại vết thương để nhằm làm giảm nguy cơ tử vong.

Tiếp theo, bệnh nhân nhiễm khuẩn uốn ván sẽ được uống kháng sinh để tiêu diệt tận gốc tế bào thực vật là nguồn sản sinh ra độc tố. Đồng thời cũng phải điều trị đặc hiệu với tình trạng nhiễm khuẩn do các vi khuẩn khác gây ra.

Trong những trường hợp nặng, uốn ván tác hại lớn là nếu bệnh nhân lên cơn co giật và hôn mê sâu thì cần có sự hỗ trợ của máy thở. Bác sĩ sẽ phải mở khí quản để kết hợp với máy thở, bên cạnh đó là tiến hành điện giải, truyền dịch để tăng cường dinh dưỡng. Cuối cùng, khi bệnh nhân đã hồi phục thì sẽ được tiêm vắc xin để chủ động miễn dịch với bệnh.

Để loại trừ những nguyên nhân uốn ván, trước hết tất cả người dân đều phải đến các trung tâm y tế để tiêm phòng. Tiêm uốn ván để làm gì? Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ sẽ được tiêm vắc xin DPT hoặc DT. Còn người lớn thì sẽ tiêm Td/UV.

Uốn ván tác hại khôn lường – Cảnh giác từ những vết thương siêu nhỏ

Thạc sĩ Nguyễn Hồng Hà – Tổng thư ký hội truyền nhiễm Việt Nam – cho biết, uốn ván là một bệnh nhiễm trùng cấp tính việc điều trị còn rất nan giải nên bệnh có tỷ lệ tử vong cao do ngoại độc tố của trực khuẩn uốn ván (Clostridium tetani) gây ra.

Khi mắc bệnh uốn ván tỷ lệ tử vong từ 25 – 90%. Đặc biệt ở trẻ sơ sinh nếu mắc bệnh uốn ván rốn thì tỷ lệ tử vong lớn hơn 95%.

Bệnh uốn ván hay gặp ở những vùng đông dân cư khí hậu nóng, ẩm có đất giàu chất hữu cơ. Mầm bệnh thấy chủ yếu ở trong đất và đường ruột của động vật và người.

Nha bào uốn ván chủ yếu lây truyền qua vết thương nhiễm bẩn có thể nhìn thấy rõ hoặc không. Vết thương có thể lớn hoặc nhỏ nhưng gần đây số các trường hợp có vết thương nhỏ đã trở nên nhiều hơn, có lẽ vì những vết thương nặng có nhiều khả năng được xử trí đúng cách hơn.

Uốn ván tác hại bắt nguồn chỉ từ những vết thương có thể nhỏ như gai đâm, đinh đâm, xước da, giập móng, ngoáy tai, xỉa răng… đến các vết thương to, rộng, nhiều ngóc ngách như gãy xương hở, bỏng sâu…

Thậm chí có thể gặp sau đẻ có kiểm soát tử cung, có sót rau, nạo thai, sau mổ đường tiêu hóa, cắt trĩ, cắt rốn với các dụng cụ bị nhiễm bẩn vẫn có thể mắc uốn ván.

Bị uốn ván khi nào? Thời gian ủ bệnh tính từ lúc bị thương, trực khuẩn uốn ván xâm nhập cơ thể cho đến lúc bệnh xuất hiện, thay đổi theo từng người, nói chung từ 1 đến 60 ngày, thường là khoảng 5-10 ngày.

Khi xuất hiện các triệu chứng co cứng toàn thân và có cơn co giật đầu tiên, kéo dài trung bình 1 đến 7 ngày. Thời gian khởi phát càng ngắn thì bệnh càng nặng. Triệu chứng khởi đầu là cứng hàm gặp ở khoảng 75% các trường hợp.

Các chuyên gia khuyến cáo: Khi mới có vết thương (dù là vết thương nhỏ), cần dùng nước sạch rửa ngay hoặc rửa dưới vòi nước để pha loãng vi khuẩn và đẩy chất bẩn ra ngoài.

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.