1. Iot là gì?
Iot là một nguyên tố vi lượng cần thiết cho con người. Nhưng cơ thể chúng ta không thể tự tổng hợp được chúng nên cần phải bổ sung iot từ nguồn thức ăn bên ngoài. Trong tự nhiên, iot thường có trong tảo biển, rau chân vịt và một số loại hải sản,… Tuy nhiên, nguồn cung cấp chính và chủ yếu cho con người là thông qua muối iot.
Iot là một vi chất tự nhiên, là nguyên liệu tham gia vào quá trình tổng hợp thyroxin là một hormone tuyến giáp. Hormone thyroxin cần thiết cho sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ em và giúp điều hòa chuyển hóa năng lượng. Khi thiếu Iot, việc sản xuất thyroxin bị giảm sút, tuyến giáp phải hoạt động bù dưới sự kích thích của hormone tuyến yên nên phì to dần. Tuy nhiên, nếu thiếu I ốt quá trầm trọng thì có thể gây thiểu năng tuyến giáp. Vấn đề nghiêm trọng nhất của thiếu I ốt là ảnh hưởng tới sự phát triển của thai nhi.
2. Công dụng của Iot
Vai trò của Iot trong cơ thể là rất quan trọng đối với sự phát triển cơ thể con người. Iot là vi chất quan trọng để tuyến giáp tổng hợp các hormon điều chỉnh quá trình phát triển của hệ thần kinh trung ương, phát triển hệ sinh dục và các bộ phận trong cơ thể như tim mạch, tiêu hóa, da – lông – tóc – móng, duy trì năng lượng cho cơ thể hoạt động.
Iot là vi chất quan trọng để tuyến giáp tổng hợp các hormon điều chỉnh quá trình phát triển của hệ thần kinh trung ương, phát triển hệ sinh dục và các bộ phận trong cơ thể
Iot tham gia tạo hormon tuyến giáp trạng T3 (tri-iodothyronin) và T4 (thyroxin) bằng các liên kết đồng hóa trị.
Ngoài ra, Iot còn có vai trò trong việc chuyển hóa beta – caroten thành vitamin A, tổng hợp protein hay hấp thụ đường trong ruột non.
3. Nhu cầu
Nguồn Iot trong thức ăn là các sản phẩm ở biển và các loại rau trồng trên đất nhiều Iod. Phần lớn ngũ cốc, các hạt họ đậu và củ có lượng Iod thấp. Phương pháp chắc chắn và thực tế nhất để có lượng Iod đầy đủ là tăng cường Iod cho muối ăn. Nhu cầu đề nghị cho người trưởng thành là 0,14mg/ngày, ở phụ nữ là 0,1mg/ngày. Nhu cầu ở người mẹ cho con bú cao hơn bình thường 1,5 lần.
Bảng nhu cầu Iot khuyến nghị
(Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam, 2007)
Nhóm tuổi | Nhu cầu Iot (mcg/ngày) | |
Trẻ em (tháng tuổi) | 0-5 | 90 |
6-11 | 90 | |
Trẻ nhỏ (năm tuổi) | 1-3 | 90 |
4-6 | 90 | |
7-9 | 120 | |
Vị thành niên nam (năm tuổi) | 10-12 | 120 |
13-15 | 150 | |
16-18 | 150 | |
Vị thành niên nữ (năm tuổi) | 10-12 | 120 |
13-15 | 150 | |
16-18 | 150 | |
Nam trưởng thành (năm tuổi) | 19-60 | 150 |
>65 | 150 | |
Nữ trưởng thành (năm tuổi) | 19-60 | 150 |
>60 | 150 | |
Phụ nữ có thai (trong cả thời kỳ) | 200 | |
Bà mẹ cho con bú (trong cả thời kỳ) | 200 |
4. Các vấn đề thường gặp
- Bướu cổ
- Sinh non
- Thai chết lưu
5. Những vấn đề cần lưu ý
Hướng dẫn sử dụng và bảo quản muối Iot cho cộng đồng
- Sử dụng muối Iot như muối thường. Dùng muối Iot để nấu ăn, chấm hoa quả, chấm thịt… ướp cá, ướp các loại thực phẩm, dùng muối Iot để muối dưa, cà và chế biến các loại thức ăn khác rất tốt.
- Khi nấu ăn, có thể cho muối Iot vào trước, trong, sau khi nấu đều được vì hàm lượng Iot trộn vào muối đã được tính toán đảm bảo lượng Iot mất đi trong quá trình bảo quản, lưu thông và khi chế biến hoặc nấu nướng vẫn cung cấp đủ Iot cho cơ thể con người.
- Bảo quản muối Iot trong hộp hay lọ kín, để ở nơi khô ráo, mát không bị ánh nắng chiếu vào muối (tránh để muối quá gần bếp lửa).
Sử dụng muối Iot trong chế biến bữa ăn hàng ngày:
Sử dụng muối Iot là biện pháp hữu hiệu nhất phòng chống thiếu I ốt, khuyến khích người dân sử dụng muối Iot, lồng ghép nội dung giáo dục sử dụng muối I ốt và phòng chống thiếu I ốt vào các chương trình giáo dục dinh dưỡng đang triển khai tại xã/phường.
Chuẩn đoán các rối loạn trí tuệ do thiếu Iot.
Khi phát hiện có các rối loạn do thiếu Iot: Chuyển đi các cơ sở chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị.
Nguồn: Vinmec