1. Vị trí của Tiền đình
Tiền đình là một hệ thống thuộc hệ thần kinh nằm ở phía sau ốc tai (hai bên) có vai trò quan trọng trong việc thực hiện chức năng duy trì tư thế, dáng, phối hợp với cử động của mắt, đầu và thân mình.
Tiền đình gồm tiền đình xương và các ống bán khuyên xương.
Các tín hiệu âm thanh sẽ dẫn truyền theo dây thần kinh thính giác (dây số 8) truyền về não, được chuyển từ dạng cơ học sang dạng xung thần kinh. Cơ quan đảm nhiệm chuyển xung âm thanh dạng cơ học sang dạng điện thần kinh là ốc tai. Ba vòng bán khuyên được gắn liền với ốc tai tạo hình 3D trong không gian, giúp cho cơ thể nhận biết vị trí của mình trong không gian ba chiều.
2. Cấu tạo của Tiền đình
Tiền đình xương
Là một phần của mê nhĩ xương, là một hốc xương rỗng ở giữa, có hình bầu dục, thẳng góc với trục của xương đá có hình hộp chứa xoang nang và cầu nang
- Mặt ngoài: có cửa sổ bầu dục bị xương bàn đạp từ hòm nhĩ ấn vào
- Mặt trong: có ngách bầu dục do soan nang tựa vào và ngách cầu do cầu nang tựa vào.
Ống bán khuyên xương
Có 3 ống hình vành hướng theo 3 chiều không gian của mặt sau tiền đình xương
- Vành ngang: vuông góc với trục xương đá
- Vàng đứng dọc: song song với trục xương đá
- Vành nằm ngang: vuông góc với hai vành trên
Các ống thông hai đầu với tiền đình. Một đầu phình rộng gọi là phình bán khuyên, các ống bán khuyên có tác dụng giữ thăng bằng và điều chỉnh về hướng chiều cho cơ thể. Nếu tổn thương ống bán khuyên, khi ngả đầu về bên đó sẽ kích thích cả 3 ống gây ra chóng mặt.
Tiền đình màng
Là một phần của mê nhĩ màng (mê nhĩ màng nằm trong mê nhĩ xương).
Gồm có hai bọng là soan nang và cầu nang. Nội dịch ở trong hai bọng thông với nhau và thông vào tiền đình màng qua ống nội dịch, ống này ở đầu phình ra và tịt lại gọi là túi bịt nội dịch
Ống bán khuyên màng
Là một phần của mê nhĩ màng, ống bán khuyên màng nằm trong ống bán khuyên xương, chiếm ⅕ thể tích nền đi từ mảnh xoắn ốc tới ống xoắn ốc.
3. Chức năng của Tiền đình
Tiền đình có chức năng chính là giữ thăng bằng cho cơ thể. Khi cơ thể di chuyển, khi cúi, xoay… hệ thống tiền đình cũng sẽ nghiêng lắc theo các động tác của cơ thể, từ đó giúp cho cơ thể có tư thế thăng bằng. Tiền đình được điều khiển bởi các nhóm thần kinh nằm trong não bộ
Phản xạ tiền đình – mắt: giúp cho mắt nhìn cố định vào vật trong khi đầu xoay. Ví dụ khi đầu xoay sang trái , mắt chuyển động sang trái, mắt chuyển động sang phải để giữ cho ảnh nằm trên vùng trung tâm võng mạc. Khi mắt đã chuyển dời đến chỗ xa nhất (khóe mắt) thì lại rất nhanh chóng trở về giữa mắt. Nếu đầu vẫn tiếp tục quay, mắt lại chuyển theo hướng ngược lại với hướng quay của đầu. Đây là hiện tượng rung giật nhãn cầu. Cử động chậm của mắt để nhìn cố định vào vật là do các ống bán khuyên. Tổn thương các đường tiền đình có thể gây rung giật nhãn cầu khi xoay đầu.
Phản xạ đá tai receptor trong các túi nhỏ bị kích thích bởi gia tốc thẳng của đầu khi rơi từ trên cao xuống và gây ra phản xạ co các cơ chi dưới trước khi bàn chân chậm đất nhằm tránh cho chân bị tổn thương khi xuống cầu thang hoặc nhảy từ cao xuống.
4. Các bệnh thường gặp
- Rối loạn tiền đình
- Mất ngủ
5. Những điều cần lưu ý
Để có một sức khỏe tốt, phòng được bệnh rối loạn tiền đình cần ăn uống đủ chất dinh dưỡng, tránh xa các thực phẩm như rượu bia, thuốc lá đặc biệt đối với người cao tuổi. Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày. Những người làm việc trong văn phòng quá lâu, cần có thói quen đứng dậy thay đổi tư thế sau mỗi 45 phút làm việc.
Tránh suy nghĩ tiêu cực, căng thẳng lo âu, cần giữ tinh thần thoải mái, thư giãn nhẹ nhàng bằng cách nghe nhạc, chạy bộ, tham gia sinh hoạt cộng đồng để cải thiện chất lượng cuộc sống.
Hạn chế tiếp xúc với những nơi có tiếng ồn lớn, tiếng động mạnh như còi xe nói riêng, các phương tiện giao thông nói chung.
Tạo thói quen tập thể dục mỗi ngày ít nhất 60 phút để luôn được khỏe mạnh.
Nguồn: Vinmec